در آیین رونمایی از جدیدترین آلبوم محسن نفر عنوان شد
باید فرهنگ ایران را از موسیقی اش شناخت
سایت رسمی سیامک یزدانجو: آیین رونمایی از تازه ترین آلبوم محسن نفر با عنوان «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» سه شنبه ـ 30 خرداد 1402 ـ در عرصه هنری اجرا شد.
به گزارش سایت رسمی سیامک یزدانجو به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، در این مراسم چهره هایی مانند علی فروزانفر (معاون هنری حوزه هنری)، میلاد عرفان پور (مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری)، بهزاد عبدی (آهنگساز)، سیدمحمد عبدالحسینی (خواننده و شاعر)، امیر حسین سمیعی (آهنگساز) حضور داشتند.
عرفان پور به عنوان نخستین سخنران این مراسم اظهار داشت: ردیف موسیقی ایران، استخوان بندی موسیقی ایرانی است. اگر ما برنامه ریزی لازم برای حفظ آن نداشته باشیم و از اساتید بزرگی چون استاد نفر حمایت نکنیم، طبعا این ردیف به فراموشی سپرده می شود. گو اینکه آفاتی هم این میراث کهن را در برگرفته است.
مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری افزود: کاری که استاد نفر کردند در مقایسه با طبع متداول و مزاج رایج روزگار، از خودگذشتگی یک هنرمند به حساب می آید که ساعت ها و روزها وقتش را به حفظ این میراث اختصاص دهد بجای این که برای ارتقاء چهره خودش و ساخت آثاری که به ذائقه روز نزدیک است تلاش کند. امیدوار هستم این از خودگذشتگی هم مورد استفاده هنرجویان و شاگردان قرار بگیرد و هم سرمشقی برای جوان ترها باشد که این مسیر را ادامه دهند. قرار نیست همه بضاعت متولیان موسیقی در ذائقه بازار موسیقی محصور بماند. اهتمام ما حفظ موسیقی ایرانی است. هرچند گونه های دیگر موسیقی و مخاطب هم مد نظر ما است. حس می نماییم هر موضوعی در جای خودش باید دیده شود و توجه ما به مخاطب روز نباید سبب منحرف شدن ما از امور اولویت دار شود که سرمایه ای برای آینده فرهنگ ایران است.
پیش بردن کاروان موسیقی
سید محمد عبدالحسینی ـ شاعر و خواننده ـ نفر بعدی بود که با ذکر خاطره ای از دهه ۶۰ صحبت هایش را آغاز کرد. او اظهار داشت: هروقت تلویزیون را روشن می کردیم، هر دو شبکه در تسخیر تصانیف استاد نفر بود. در آن زمان هم نوع انتخاب های استاد نفر جالب بود.
این شاعر افزود: صحبت از هفته دستگاه موسیقی است، هفت دستاویز برای رهایی از چمبره خاک و رسیدن به افلاک. کار موسیقی فاخر، ما را از خاک به افلاک بردن است. یکی از عمده ترین مشکلاتی که دوستان ما با حوزه ردیف دارند این است که همه کسانی که در عرصه ردیف کار کردند جسم و پوسته ردیف را فهمیدند اما برای به روح ردیف رسیدن، یک شور و حال دیگر می خواهد. ردیف یک جسم و یک روح دارد. اطلاعاتی که استاد نفر در حوزه ردیف دارد چه بسا دیگران هم داشته باشند، اما آگاهی دارند ولی باور ندارند. بین دانستن، آگاهی و باور تفاوت های فراوانی است. یکی از تفاوت های استاد نفر باورمندی ایشان به کارش است. به نظرم در ۳۰-۴۰سال گذشته یکی از کسانی که کاروان موسیقی متفکرانه را با همه سختی ها پیش برده استاد نفر است.
پرکردن فاصله
امیرحسین سمیعی، آهنگساز و خواننده صحبت هایش را اینطور شروع کرد: واقعیت این است که رسیدن به یک مجموعه جامع که بتواند هم ابعاد آموزشی و هم ابعاد تاریخ نگاری و ثبت هنری داشته باشد کار بسیار دشواری است. ما با نسلی مواجه هستیم که به صورتی گرفتار سرگشتگی نسبت به موسیقی ایرانی به سر می برد. پس انتشار چنین آثاری در وضعیت فعلی بسیار باارزش است. ما وقتی آثار استاد نفر را می شنویم، به صورتی نخستین چیزی که تجسم می نماییم این است که یک فیلسوف دارد برای ما وصف می کند. تابه حال این نگاه خصوصاً برای موسیقی ایرانی وجود نداشته است. من هم افتخار شاگردی و توفیق همسایگی این بزرگوار را از کودکی داشتم که یکی از مهم ترین افتخارات زندگی من است.
او خاطرنشان کرد: فکر می کنم مهم ترین تأثیر این مجموعه پر کردن فاصله ای است که میان سرگشتگی نوجوان و اساسا انسان امروز برای درک موسیقی ایرانی با آن مواجه می شود و این اتفاق بسیار مثبتی است. کسی این مجموعه را جمع آوری می کند که ریشه های موسیقی ایرانی را درک کرده است، همین طور دنیای امروز و کنشگری دهه شصت و پنجاه و موزیسین های که وارد رشته موسیقی می شوند را می شناسد. عملا در عرصه موسیقی ایرانی موسیقی ما، به به شدت مصرف گرا شده است. همین است که تلاش می کند به پیوست های موسیقی های الکترونیک نزدیک شود.
روی دستش نمی آید!
بهزاد عبدی ـ آهنگساز ـ با یادآوری خاطرات خوش کلاس هایی که با نفر داشته است خطاب به او اظهار داشت: «اگر من اپرای مولوی و اپرای حافظ را نوشتم، از شما دارم. به این خاطر که ردیف در راه آهنگ سازی یک منزلگاه است. بعضی ها در آن منزلگاه می مانند و جا می گیرند، عده ای هم مثل من چیزهایی برمی دارند و رد می شوند. اما اگر توشه ای که از آن منزلگاه برمی داری توشه درستی باشد، مثل منی که سال ها خارج کشور زندگی و کار کردم، افتخارم این است که موسیقی ای می نویسم که بوی ایرانی دارد. خوشحالم موسیقی هایی که نوشتم رنگ و بوی ایرانی دارند، چون منزلگاهی که استاد نفر برای من آماده کرده بودند منزلگاهی بود که توشه خوبی برای خودم فراهم کردم که بتوانم آهنگسازی کنم. این آلبوم استاد نفر که به سمع شما می رسد از نظر تکنیکی خیلی دشوار است. نکته بعدی اینکه، استاد نفر آهنگساز است. سال ۶۶ که شمس الضحی آمد و قبلش هم ای عاشقان آمده بود؛ چنان کارهای فاخری است که تصور نمی کنم کسی روی کار ایشان بتواند کار بسازد. نکته آخر این که استاد نفر موسیقی کلاسیک غربی را خیلی خوب می شناسد. می گویند تفاوت موسیقی ایرانی با موسیقی کلاسیک این است که موسیقی کلاسیک فلسفی و موسیقی ایرانی حال و احوال است؛ استاد نفر وقتی ردیف را اجرا می کنند، فلسفه پشت ردیف را بیان می کنند. مبنایشان فکری است. موسیقی ایرانی فکر دارد و اساسش تفکر است. من هم اهتمام کردم در اپراهایی که نوشتم این را لحاظ کنم.
هنر شاخصه اصلی فرهنگ
بخش پایانی مراسم به صحبت های محسن نفر اختصاص داشت که ابتدا یادی کرد از «موسی معروفی». بگفته نفر مهم ترین کاری که او انجام داد این بود که مجموعه نغمه ها و آواها را درباب موسیقی، با تاریخ و جغرافیا کار کرد.
نفر افزود: انتشارات اقبال حدود پنجاه سال قبل کتابی چاپ کرده بود با عنوان تاریخ ۱۰ هزارساله ایران، اگر مملکتی ۱۰ هزار سال تمدن دارد، یکی از مشخصه های تمدن، فرهنگ و بازوی توانای فرهنگ، هنر است. اگر کشوری ۱۰ هزار سال برپاایستاده و در مقابل حملاتی چون حمله مغول و امثالهم برپا بوده است و مغولان متوحش را اهلی کرده است، همه دستاورد این تمدن و فرهنگ است. امکان ندارد در این تمدن ۱۰ هزار ساله، هنر مقتدر وجود نداشته باشد. اگر ما تمدن ۱۰ هزارساله داشته باشیم باید راز بقای آن تمدن را، فرهنگ آن بدانیم. فرهنگ، کشتزار و آبشخور تمدن است. اگر فرهنگ نباشد هیچ تمدنی باقی نمی ماند. همانطور که شاخصه تمدن فرهنگ است، شاخصه فرهنگ هم هنر است. فرهنگ سبب بقای تمدن است.
تنها صداست که می ماند
او با اذعان این که اگر ما تمدن ۱۰ هزارساله داریم، این تمدن به فرهنگش متکی است و فرهنگ هم بر هنر متکی است، اضافه کرد: یکی از نمونه های فرهنگ ده هزار ساله، موسیقی است. تاریخ موسیقی را که می خوانیم، از باربد، نکیسا و بامشاد… آنها اساتید طراز اولند که اساسا خودشان شاگردان اساتید بزرگی بودند. این سلسله تا بی نهایت ادامه دارد. ما مفتخر هستیم که موسیقی ما همپای تمدن ۱۰ هزارساله خویش بوده است. از نقاشی ۱۰ هزار سال پیش جز نقش برجسته هایی نمانده است، حتی مکتوبات در کاروزارجنگ ها از بین رفته اند اما تنها صداست که می ماند. موسیقی ما همپای ده هزار سال باقی مانده است. موسیقی ما همپای تمدن است. اگر الان زبان فارسی داریم تا قیامت مدیون فردوسی هستیم. اگر خدمت فردوسی نبود، زبان فارسی در تندباد حوادث تاریخ باقی نمی ماند. هرجا زبان هست، صداهم هست. مادامی که زبان فارسی باقی مانده صدا هم بوده و صدای این زبان موسیقی ما است. تنها صداست که می ماند. این صدا در طول ۱۰ هزار سال مانده است.
ردیف، قانون موسیقی است
سازنده آلبوم های «وصل مستان» و «شمس الضحی» افزود: اساسا این موسیقی که ۱۰ هزار سال مانده نظام و قانون و اصولی داشته است. قانون و نظام موسیقی ما غیر از ردیف چه می تواند باشد؟ ردیف یک منبع من درآوردی نیست. مثل خود زبان، کار جمعی است. این صداها هم پس از ۱۰ هزار سال بدون قانون و نظام مقدور نبوده بماند. قانون فقط ردیف موسیقی ما است. مجموعه آواها کار یک نفر نیست. ردیف ما مثل مجموعه ای است که امانت داری در آن نقش مهمی دارد. یعنی اگر کسی ردیف دان بوده است، اهمیت داشته چقدر امانتدار بوده و از ذائقه شخصی خودش کمتر مایه گذاشته است. هراندازه امانتداری نزد یک استاد ردیف بیشتر باشد محترم تر است. تفاوت آهنگسازی با روایت گری ردیف در این است که وفادار و امانتدار باشد به آن چه از استادش به دستش رسیده است. مجموعه نواها و نغمه ها که با تاریخ و قدمت ۱۰ هزارساله به عنوان ردیف و معنای قانون و نظام واصول موسیقی ما مطرح است کار یک شخص نیست. اگر ما مدعی تمدن ۱۰ هزارساله هستیم، موسیقی ما همراه این فرهنگ بوده. این همان ردیف است، ردیف همان قانون موسیقی ماست. در جهان، فرهنگ ایران را با فرش می شناسند، هرچند کوتاهی کردند، باید فرهنگ ایران را از موسیقی اش شناخت. صدایی که ۱۰ هزار سال مانده است. ردیف قانون موسیقی ماست. که با آن می توان ایران را شناخت و اثبات کردکه فرهنگ ما ۱۰ هزارساله است.
منبع: siamakyazdanjoo.com
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب