گفت وگو با ۲ تهیه كننده موسیقی درباره كپی رایت
تاوانی که به نفع موسیقی تمام می شود
به گزارش سایت رسمی سیامک یزدانجو یک تهیه کننده موسیقی درباره پیوستن ایران به کنوانسیون جهانی کپی رایت، بیان می کند: ایران کشور ایدئولوژیکی است و این ویژگی، پیوستن ما را به کنوانسیون جهانی کپی رایت سخت می کند؛ برای اینکه اگر آن کنوانسیون را بپذیریم و امضا نماییم، دیگر به هیچ وجه نمی توانیم سانسور انجام دهیم؛ یعنی سریال های تلویزیونی که صداوسیما می خرد و آنها را پخش می کند، دیگر به هیچ عنوان حق دخل و تصرف در آنها را ندارد.
کپی رایت سال هاست که در ایران نادیده گرفته می شود؛ قانونی که فقدان آن صدای عده زیادی از هنرمندان در زمینه های مختلف را درآورده. با این وجود گویا گوش شنوایی نیست و اظهارنظرها هم فعلا در حد رفع تکلیف باقی مانده است.
در این میان برخی هم از نبود این قانون سود می برند؛ حال حوزه موسیقی باشد، سینما، هنرهای تجسمی و هر هنر دیگر. در این شرایط افراد به آسانی و بدون خلاقیتی، آثار دیگران را کپی کرده و به اسم کالای اصل به خورد مخاطبان می دهند و اگر هم در نهایت مشخص شود که کارشان متعلق به خود آنها نبوده است، حالت تدافعی به خود گرفته و طرف مقابل را به روش های مختلف متهم کنند؛ درواقع متعهد نبودن به کپی رایت سبب شده، به اصلاح هنرمندانی روی کار بیایند که علاقه چندانی به فکر کردن و تولید یک اثر ناب هنری ندارند.
حالا که مدتی است درباره نبود این قانون در ایران بررسی هایی انجام می دهیم، تصمیم گرفتیم بعد از صحبت با وحید تاج ـ خواننده موسیقی ایرانی ـ درباره نبود این قانون در ایران و روند پرداخت حق و حقوق ناشی از کپی رایت به صاحبان اثر، صحبتی با دو تن از تهیه کنندگان موسیقی داشته باشیم و نظرات آنها را نیز جویا شویم.
کپی رایت و اتمام سانسور
در ابتدا صحبتی با نیما جوان، مدیر نشر و پخش جوان داریم که او درباره نحوه پرداخت حق و حقوق هنرمندانی که قصد استفاده از آثار آنها وجود دارد، به ایسنا می گوید: در تولید آثار هنری یک حق معنوی داریم که غیرقابل واگذاری به غیر است؛ یعنی زمانی که هنرمندی اثری را آهنگسازی می کند، تا ابد اسم او پای آن اثر بعنوان آهنگساز خواهد بود و فرد دیگری نمی تواند این کار را انجام دهد. ولی حق مادی قابل انتقال است و بسته به قراردادی که هنرمند با تهیه کننده می بندد، موارد کپی رایتی بر آن اساس رعایت می شود. اگر من بعنوان تهیه کننده هزینه های ضبط کار و دستمزد هنرمند را پرداخت کرده باشم و قراردادمان به صورتی باشد که کلیه حقوق مادی یک اثر متعلق به تهیه کننده است، هر کسی که بخواهد از اثر استفاده نماید باید از تهیه کننده اجازه بگیرد، چون حقوق مادی به من انتقال داده شده است.
او ادامه می دهد: ولی بعنوان تهیه کننده می توانم حقوق مادی اثر را به فرد دیگری بفروشم و بابت استفاده از آن بطورمثال در قسمتی از یک فیلم، از کارگردان یا تهیه کننده آن اثر سینمایی پول بگیرم، ولی حتما باید اشاره کنم که آهنگساز آن اثر چه کسی است، چون حق معنوی را نمی توان واگذار کرد.
جوان تصریح می کند: بسته به نوع قرارداد، اگر کلیه امتیازات مادی به تهیه کننده منتقل شده باشد، در ازای دریافت مبلغی، تمام عواید مادی به تهیه کننده خواهد رسید. برخی از قراردادهای نشر بصورت مشترک و شراکتی است؛ به این صورت که بعد از عقد قرارداد انتشار اثر، از عواید فروش درصدی به تهیه کننده یا ناشر متعلق می باشد و درصدی به هنرمند. به همین جهت اگر هر فردی به هر جهتی قصد استفاده از قسمت هایی از یک اثر را داشته باشد، باردیگر بخش منافع مادی بین تهیه کننده و صاحب اثر (خود هنرمند یا تهیه کننده) تقسیم می شود.
همین طور از او سوال کردیم اگر از اثری بدون کسب مجوز استفاده شود، شرایط به چه صورت خواهد بود؟ پاسخ می دهد: مدتی است که با به وجود آمدن دادگاه رسانه می توانیم در صورت استفاده غیرقانونی از آثاری که حقوق مادی آنها متعلق به ما است، شکایت خودرا به آنجا ارجاع دهیم (به شرطی که موارد حق و حقوقی کاملا مستند باشد) تا بوسیله سیستم قضایی پیگیری شود. البته به دلیل این که در ایران نسبت به این قانون آگاهی کامل وجود ندارد، گمان می شود که نمی توان مانع استفاده بدون مجوز از آثار هنری شد.
این تهیه کننده موسیقی در پاسخ به این که تعبیه کپی رایت در ایران چه اثراتی خواهد داشت؟ بیان می کند: فردی که کار غیر قانونی می کند بهتر است که حذف شود. پناه بردن به قانونی چون کپی رایت صد درصد منفعت است. اگر به کنوانسیون جهانی برن بپیوندیم در صورتیکه هر کدام از ناشران ما تعدادی اثر از ناشران خارجی بصورت بدون مجوز منتشر کنند، باید جریمه های بسیار سنگینی پرداخت کنند. شاید این امر به نظر دشوار باشد ولی این امر اصلا مشکلی ندارد؛ برای اینکه از یک جا باید تاوان داد و درست شد.
حضور قانون کپی رایت و از دور خارج شدن افراد بدون خلاقیت
محمدحسین توتونچیان، تهیه کننده موسیقی هم درباره نحوه پرداخت حق و حقوق هنرمندان که قصد استفاده از آثار آنها در فضای مجازی وجود دارد، به ایسنا می گوید: بطور کلی این امر به نوع قرارداد بستگی دارد. اما اصولا این درآمد باید به صاحب اثر پرداخت گردد. اما گاهی نوع قرارداد متفاوت می باشد و به شکلی منعقد می شود که تهیه کننده قسمتی از هزینه ها را پرداخت می کند و قسمتی از درآمد حاصل شده را دریافت می کند؛ یعنی خواننده می تواند دستمزد خودرا بابت تولید دریافت نکند ولی بعدا ۵۰ درصد از درآمدهای حاصله را بگیرد. اما اگر کلیه عوامل تمامی دستمزد خودرا در لحظه واگذاری آلبوم موسیقی دریافت نمایند، هر درآمدی هم که حاصل می شود به سرمایه گذار تعلق می گیرد که البته این امر باز هم می تواند توافقی باشد؛ یعنی توافقی بین عوامل و تهیه کننده که دستمزد کامل خودرا دریافت و قسمتی از درآمدهای آتی را از آن خود می کنند.
از این تهیه کننده موسیقی سوال می نماییم که در صورت شکایت از رعایت نشدن قوانین کپی رایت در ایران، پرداخت حق و حقوق به چه صورت خواهد بود؟ پاسخ می دهد: اگر از اثر هنرمندی کپی صورت گرفته باشد، در وهله اول باید به دادگاه فرهنگ و رسانه مراجعه کند و سپس با ارجاع پرونده به کارشناس، بحث صورت گرفتن کپی اثبات شود. اگر بتوانند این امر را اثبات کنند، قاضی به سرعت برخورد می کند و در صورت عدم اثبات، مبرا خواهد شد.
«رعایت کپی رایت در ایران خوب است یا بد؟» بیان می کند: در نهایت به نفع موسیقی است؛ برای اینکه اگر هنرمند بداند که با کپی کردن از یک اثر چه داخلی و چه خارجی از او شکایت خواهد شد، یا خلاقیت به خرج داده و اثر اورجینال می سازد و یا اگر خلاقیت نداشته و توانایی ساخت اثر خالص را نداشته باشد، از عرصه تولید و ساخت موسیقی کناره می گیرد که این هم باز به نفع موسیقی است. برای اینکه کسانی که تخصصی ندارند حذف شده و افرادی که هنر واقعی دارند به روی کار می آیند و می درخشند.
او همین طور درباره ساز و کار پرداخت حقوق ناشی از کپی رایت در جهان توضیح می دهد: از فردی که در یک آلبوم موسیقی کمترین نقش موسیقایی را داشته است تا خود آهنگساز و تنظیم کننده و درواقع تمام کسانی که در تولید یک اثر صوتی نقش داشته اند، به نسبت درصدی از حقوق معنوی آن اثر بهره مند می شوند. درواقع هر سه ماه یا شش ماه یک دفعه یک برگ چک به آدرس هر کدام از این عوامل ارسال می شود و به میزان درصد درآمد حاصل از فروش اثر در کل پلت فرم های جهانی که مردم با پرداخت هزینه اندکی از امکانات آنها استفاده می نمایند، به آنها پول پرداخت می شود. هر اثری که از این پلت فرم ها شنیده شود به تعداد هر بار پلی شدن، مبلغی به حساب تهیه کنندگان واریز شده و صاحبان آثار و موسیقیدان ها به این صورت همیشه چه در روزهای خاص مثل کرونا و چه دیگر زمان ها می توانند کسب درآمد داشته باشند.
منبع: سایت رسمی سیامك یزدانجو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب