افزایش تك آهنگ، كاهش آلبوم،
هیچ گاه از شجریان یا ناظری تك آهنگ نشنیده ایم
سایت رسمی سیامك یزدانجو: افزایش انتشار تك آهنگ و به تبع آن كاهش عرضه آلبوم، اتفاقی است كه مدتی است در فضای موسیقایی كشور رخ داده است. ایسنا در این راستا مصاحبه هایی را با برخی از هنرمندان عرصه موسیقی انجام داده كه برخی این اتفاق را مثبت و برخی نیز منفی تلقی كرده اند؛ مشكلات اقتصادی و همین طور رعایت نشدن قانون كپی رایت در ایران، همچون عللی است كه برای گرایش هنرمندان موسیقی به عرضه تك آهنگ عنوان می شود.
این دفعه تصمیم گرفتیم سوای هنرمندان موسیقی با بعضی از ناشران موسیقی نیز در این زمینه صحبت كنیم؛ بنا بر این افشین معصومی ـ مدیر موسسه فرهنگی هنری «نغمه حصار» ـ را برای مصاحبه انتخاب كردیم. زمانی كه سوژه گفت و گو را با او در بین گذاشتیم، اظهار داشت: میزان انتشار تك آهنگ در تمام دنیا یكسان است ولی در كشور ما خودش را بیشتر نشان داده است چون ما جامعه كوچك تری داریم و كاملا محلی (local) هستیم. به این منظور كه جامعه ما بین المللی نیست. ولی در اروپا یا امریكا و یا هرجای دیگر دنیا كه طلیعه دار موسیقی هستند، كمتر دست به گریبان افزایش انتشار تك آهنگ شده اند.
معصومی با اشاره به اینكه اقتصاد موسیقی از روی آلبوم برداشته شده است، در توضیح این مفهوم اظهار داشت: در دهه های ۵۰ یا ۴۰ زمانی كه یك موسیقیدان قصد انتشار اثرش را در بازار داشت، باید از فرمت تك آهنگ استفاده می كرد. اگر صفحه های گرامافون را نگاه كنید تمام قطعات تك ترك هستند. ولی ظهور آلبوم با جمع آوری یك مجموعه آثار شكل گرفت و وارد بازار شد و در آن زمان همه از آن استقبال كردند. ولی باردیگر به سبب وضعیت اقتصادی، ماركت موسیقی از روی آلبوم برداشته شد و به سمت تك آهنگ رفت.
او اضافه كرد: هم اكنون كه انتشار تك آهنگ در ایران باب شده است، هنرمندان در بیشتر مواقع اثر خودرا به صورت بلاعوض در اختیار مخاطب قرار می دهند تا مردم با كارشان آشنا گردند و بعد از آنكه آهنگ شان شنیده شد برای اجرای كنسرت آماده می شوند. امروزه مردم بیشتر دوست دارند به تماشای اجراهای زنده بنشینند و به این صورت اوقات فراغت خودرا پر كنند. می توان گفت تك آهنگ به خوراكی تبدیل گشته تا مردم به سالن های كنسرت كشیده شوند.
این تهیه كننده موسیقی بیان كرد كه حوزه های موسیقی همانند كلاسیك، نواحی و یا سنتی می توانند در ارتباط با انتشار تك آهنگ یا آلبوم تأثیرگذاری بالایی داشته باشند. به این منظور كه انتشار تك آهنگ در حوزه موسیقی های جدی كمتر دیده می شود.
او افزود: ولی در موسیقی های جدی هنوز به ارائه آلبوم و كار هنری دلبستگی وجود دارد؛ چونكه در این عرصه ها آثاری كه ارائه می شود باید دارای انسجام و هماهنگی باشند؛ هنرمند به سبب اینكه می تواند با انتشار آلبوم آثاری مرتبط عرضه نماید، آنرا ترجیح می دهد. ولی موسیقی پاپ خلاف این روند عمل می كند و ترجیح می دهد كارهای خودرا به صورت تك آهنگ به مخاطب عرضه كند؛ چونكه در این سبك نیازی به انسجام بین كارها نیست.
از معصومی سوال كردیم كه در انتشار تك آهنگ ذی نفعان چه كسانی هستند؟ كه وی در پاسخ، به استفاده هنرمند از تك ترك بعنوان خوراكی برای كشاندن مخاطب به سالن كنسرت، اشاره نمود و افزود: ناشر در انتشار تك آهنگ خیلی دخیل نیست؛ چونكه این كار اصلا سود مالی ندارد. تك ترك ها حتی در سایت های مجازی مانند «بیپ تونز» نیز به صورت بلاعوض منتشر می شوند. درواقع این امر اصلا ساز و كار مالی ندارد. انتشار تك آهنگ راهی برای جذب مخاطب است؛ چونكه گردش مالی موسیقی از طریق عرضه سی دی آلبوم به بازار برداشته شده و قرار نیست كه مردم آلبوم بخرند.
او مخاطبان موسیقی مصرفی و جدی را با هم مقایسه و اظهار نمود: مردم در ایران موسیقی مصرفی را واقعا مصرف می كنند؛ یعنی با دریافت یك ترك مجانی، چند ساعت از آن برای خوشگذرانی در جاده یا مهمانی استفاده می نمایند و در نهایت امكان دارد در اوقات فراغت خود ساعاتی را به كنسرت بروند تا همان قطعات را به صورت زنده گوش كنند. ولی مخاطبان موسیقی جدی این گونه نیستند و تنها نمی خواهند وقت خودرا با اثر پر كنند. بنا بر این انتشار آلبوم در موسیقی جدی پایدارتر است و گمان نمی كنم تاكنون تك آهنگی از شهرام ناظری یا از محمدرضا شجریان شنیده باشید.
چرا كسی به قانون كپی رایت توجه نمی كند؟
این تهیه كننده موسیقی در میان سخنانش به رعایت نشدن قانون كپی رایت در ایران اشاره نمود. به همین دلیل از او سوال می نماییم كه چرا این قانون در كشور ما رعایت نمی شود؟ و چه راهكاری وجود دارد كه بتوانیم این امر را به مرور در كشور آموزش دهیم و فرهنگ سازی كنیم؟ پاسخ داد كه رعایت نشدن قانون كپی رایت در ایران با مسئله چگونگی فرهنگ شنیداری مردم متفاوت می باشد و هر كدام به صورت جداگانه قابل بحث هستند.
وی در ابتدا درباره رعایت نشدن قانون كپی رایت در ایران توضیح داد: قانون كپی رایت، قانونی می باشد كه حقوق معنوی كار را برای مولف در نظر می گیرد و از او دفاع می كند. ما در ایران به سبب اینكه عضو كنوانسیون برن (یك معاهده بین المللی درباب حق تكثیر و حق مؤلف) نیستیم، در تمام زمینه ها همچون كتاب، سینما و... از این قانون تبعیت نمی نماییم. این امر سبب شده كه آثار هنری و ادبی ما هر جایی خیلی راحت و به صورت بلاعوض در دسترس عموم قرار گیرد و كاری هم نتوان در این زمینه كرد.
معصومی در ادامه درباره فرهنگ شنیداری مردم، صحبت كرد و اظهار داشت: فرهنگ شنیداری مردم ما هنوز آنقدر ارتقا پیدا نكرده كه بدانند بابت خرید یك كالای فرهنگی مثل موسیقی باید پول بپردازند و هنوز گمان می كنند كه این كالا مجانی است. حال چرا این فكر را می كنند؟ به سبب اینكه خود هنرمندان نیز در بازار، مجانی بودن موسیقی را به مخاطب القا می كنند. یعنی زمانی كه هنرمند برای پر كردن سالن كنسرتش یك ترك مجانی به ماركت ارائه می كند، پس همیشه مخاطب را به دریافت بلاعوض موسیقی عادت خواهد داد. درواقع همانند این است كه به مخاطب بگوییم: «تو اصلا نمی خواهد پولی بپردازی! تنها هر موقع كه خواستی اجرای زنده ببینی باید پول بدهی.»
او افزود: پس ما نمی توانیم این فرهنگ را درست نماییم. این فرهنگ زمانی درست می شود كه همه با یكدیگر در مقابل این امر بایستیم و بگوییم كه كالای مجانی ندهند تا بتوانیم این ساختار را درست نماییم. ولی وقتی كه خود هنرمندان مردم را بد عادت می كنند كسی نمی تواند به مردم بگوید كه آلبوم یا تك آهنگ را خریداری كنند. چون در آن صورت طرف مقابل می گوید: «پس چرا فلان خواننده اثر خودرا مجانی در اختیار ما می گذارد؟»
مدیر موسسه «نغمه حصار» در پاسخ به اینكه چاره موجود برای مشكل كپی رایت چیست؟ اظهار داشت: ما فعلا نمی توانیم در این زمینه كاری نماییم و جای كار زیادی دارد. باید برای حل این مشكل از نهادهای دولتی و تمام كسانی كه امكان دارد بتوانند در بحث حقوق معنوی به ما كمك كنند، كمك بگیریم. ولی فعلا چنین توان و انگیزه حمایتی در متولیان حوزه موسیقی وجود ندارد. از طرفی در میان خود ناشران نیز انگیزه ای وجود ندارد كه بخواهند یك دست شوند و جلوی كپی غیرقانونی اثر موسیقی را بگیرند.
وی همینطور نمونه ای از همكاری سینماگران را برای متوقف كردن مسائل كپی رایت، مثال زد و تعریف كرد: نمی دانم به خاطر دارید یا نه كه حدود ۱۰ یا ۱۵ سال پیش، سینماگران یكی شدند و با كمك وزارت ارشاد، خانه سینما و قوه قضاییه توانستند، سی دی های كپی را از بازار جمع كنند. پس از آن نیز ساختاری بعنوان سینمای خانگی ساختند و فیلم های خودرا توسط آن به دست مردم رساندند. در چنین حالتی هر كسی كه می خواست سینما نرود سی دی فیلم را به صورت ارزان تر از بازار و یا حتی بقالی سر كوچه دریافت می كرد.
دولت نباید دست در جیب مردم كند
در ادامه به معصومی گفتیم كه با وجود قانون واریز ۱۰ درصد از سود ناخالص كنسرت ها به خزانه دولت و همین طور نداشتن سود مالی انتشار آلبوم در موسیقی جدی، چه اتفاقی برای تولید اثر در سبك موسیقی جدی خواهد افتاد؟ او بیان كرد: خانه موسیقی در تلاش است تا این قانون را از موسیقی جدی كه شامل كلاسیك غربی، كلاسیك ایرانی و نواحی است، حذف كند و خوشبختانه دارد به جایی می رسد كه مقرر است از موسیقی جدی حذف شود. در حقیقت قصد دارند قانون ۱۰ درصد را تنها برای موسیقی مصرفی نگه دارند. ولی من با كلیت این امر حتی برای موسیقی مصرفی نیز مخالف هستم و دولت نباید به خاطر پروژه های ناتمام خود دست در جیب ملت كند. این امر توهینی به ملت است.
این تهیه كننده موسیقی در ادامه به روند ماركت موسیقی جدی در تمام دنیا اشاره نمود و اظهار داشت: اگر بخواهید برنامه كاری اركستر سمفونیك برلین را زیر نظر بگیرید، خواهید دید كه توجیه اقتصادی ندارد و حتما باید بودجه مالی داشته باشد و از آن حمایت شود. موسیقی ایرانی هم در یك دوره زمانی توانسته برای خود درآمدی داشته باشد ولی حقیقت این است كه این موسیقی جزو موسیقی خواص حساب می شود و باید حمایت مالی شود.
وی در ادامه بیان كرد كه لزوما موسیقی پاپ به محتوا بستگی ندارد و هر موسیقی كه طرفدار زیادی داشته باشد و مردم استقبال كنند جزو موسیقی پاپ است.
معصومی همین طور در این زمینه یكی از هنرمندان را بدون ذكر نام مثال زد و اظهار داشت: زمانی كه یك هنرمند ۳۰ شب اجرا می گیرد، موسیقی او كاملا پرطرفدار است و جزو همان دسته پاپ حساب می شود. ما كه نباید خودرا گول بزنیم. موسیقی این هنرمند جزو موسیقی جدی جا نمی گیرد، حتی اگر محتوای آن جدی باشد ولی باید توجه كرد كه رویكرد آن پاپ است. او ۳۰ شب در یكی از تالارها اجرا می كند و مخاطبان وی در این شب ها ۲۱هزار نفر بوده اند؛ در واقع هر شب ۷۰۰ نفر. من به شما قول می دهم كه ما در تهران این تعداد مخاطب موسیقی جدی نداریم.
ارشاد دخالتی در افزایش تك آهنگ ندارد
از او سوال كردیم كه سیاست های ارشاد تا چه حد در زمینه افزایش انتشار تك آهنگ دخیل بوده است؟ پاسخ می دهد: به نظر من سیاست های ارشاد در این امر دخالت خاصی نداشته است و بر طبق عرضه و تقاضا سیاست های خودرا می سازد. سیاست ارشاد باید در جای دیگری موثر باشد كه نیست. درواقع باید در قضیه حمایتی از هنرمندان و بروكراسی اداری موثر باشد.
درانتها در پاسخ به اینكه خود او بعنوان تهیه كننده موسیقی تا چه حد به سمت انتشار تك آهنگ رفته، اظهار داشت كه بسیار كم این كار را كرده و تك آهنگ هایی كه منتشر نموده شاید برای جذب مخاطب بوده است و درواقع بیشتر جنبه معرفی آلبومی در دست انتشار را داشته است.
افشین معصومی
منبع: سایت رسمی سیامك یزدانجو
این مطلب را می پسندید؟
(2)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب